Evlilik birliğinin boşanma ile sonlanmasında TMK 174. Maddesindeki şartların varlığı halinde karşı taraftan maddi/manevi tazminat talep edilmesi mümkündür.
”Maddi ve manevi tazminat
MADDE 174.- Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
A-) MADDİ TAZMİNAT TALEP EDİLEBİLME ŞARTLARI.
Boşanma davasının mali sonuçlarından olan maddi tazminat talep edilebilmesi için ,
- Tarafların boşanmalarına karar verilmiş olmalı,
- Kendisinden maddi tazminat talep edilen tarafın , boşanmaya sebebiyet veren olaylarda kusuru olmalıdır. Örneğin aldatan taraf , eşine hakaret eden taraf , evliliğin gereklerini yerine getirmeyen taraf vb
- Maddi tazminat talep eden taraf , boşanmada kusursuz veya diğer tarafa göre daha az kusurlu olmalıdır.
- Evlilik birliğinin sona ermiş olması sebebiyle , maddi tazminat isteyen tarafın mevcut ve muhtemel maddi menfaatleri zarara uğramış olmalıdır.
Yapılan yargılama neticesinde her olayın özelliğine göre yasanın aradığı şartlar mevcut ise hakim maddi tazminata hükmedebilmektedir. Maddi tazminat kararlarında aleyhine maddi tazminata hükmedilecek kişinin ekonomik durumu da hakim tarafından dikkat alınmaktadır. Maddi tazminatın toplu tek seferde ödenmesine karar verilebileceği gibi irat şeklinde aydan aya ödenmesine de karar verilmesi mümkündür. Maddi tazminat talepleri boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi boşanma davasının kesinleşmesini takip eden 1 yıllık hak düşürücü sürede de ayrı bir dava şeklinde talep edilmesi mümkündür. Boşanma kararının kesinleşmesini takiben 1 yıllık süre içerisinde talep edilmemesi halinde maddi tazminat talepleri zamanaşımına uğrayacaktır.
B-) MANEVİ TAZMİNAT TALEP EDİLEBİLME ŞARTLARI
Boşanma davasının mali sonuçlarından olan manevi tazminat talep edilebilmesi için ,
- Tarafların boşanmalarına karar verilmiş olmalı,
- Kendisinden manevi tazminat talep edilen tarafın, boşanmaya sebebiyet veren olaylarda kusuru olmalıdır. Örneğin eşine şiddet uygulayan taraf , eşine küçük düşürücü sözler sarf eden taraf vb
- Manevi tazminat talep eden taraf , boşanmada kusursuz veya diğer tarafa göre daha az kusurlu olmalıdır.
- Manevi tazminat talep eden tarafın , boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik hakları zarara uğramış olmalıdır.
Yasanın aradığı bu şartlar mevcut ise boşanma davasında veya boşanma davasının kesinleşmesinden sonraki 1 yıl içinde manevi tazminat talebinde bulunan taraf lehine manevi tazminat hükmedilmesi gerekir. Maddi tazminatta olduğu gibi manevi tazminatta da ya boşanma davasında ya da boşanma davasının kesinleşmesini takip eden 1 yıl içerisinde manevi tazminat talebinde bulunulabilir. Manevi tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez tek seferde toplu ödenmesine karar verilebilir.
Maddi ve manevi tazminat taleplerinde hakim her dava dosyasına konu olayın özelliğine göre ayrı bir değerlendirme yapacaktır. Öncelikle kusur durumunu değerlendirecek akabinde tazminat talebine konu olaylar , aleyhine tazminata hükmedilecek kişinin sosyal ekonomik durumu , paranın satın alma gücü gibi kriterler doğrultusunda karar verecektir.
Unutulmamalıdır ki boşanma davaları taraflarca takibi zor olan dava türlerinden olup profesyonel bir avukat danışmanlığında yürütülmesi gereken dava türlerindendir. Boşanma davalarının avukatsız takip edilmeye çalışılması maddi , manevi geri dönülmesi mümkün olmayan çok ağır hak kayıplarına sebebiyet verebilecektir. 03.05.2020
AV. ÖZGÜR DOĞAN
