Kanuni veya atanmış mirasçılar, mirasın kendilerine geçmesiyle mirası reddedebilirler. Mirasın reddi veya reddi miras olarak da adlandırılan bu eylem ancak mirasbırakanın ölümü ve mirasın kendilerine geçişinden sonra gerçekleştirilebilir. Mirasbırakan hayatta olduğu sürece mirasın reddi mümkün olmamakla birlikte, ancak mirastan feragat sözleşmesi gündeme gelebilmektedir. Mirasçılar iyi niyetli davrandıkları sürece her ne sebeple olursa olsun mirasın reddi yoluna başvurabilirler. Hatta mirasbırakanın borca batık olduğu hallerde miras kendiliğinden reddedilmiş sayılır.
- MİRASBIRAKANIN BORCA BATIK OLDUĞU HALLER
Mirasbırakanın ölümü anında geride bıraktığı malvarlığının borçlarını karşılamaya yetmeyeceği, yani borca batık olduğu durumlarda; bu bilgi yayılıp birçok kişi tarafından, mirasçılar dahil, hatta neredeyse mirasbırakanın tüm çevresince bilinmekte olduğu hallerde ya da borca batıklığı resmi olarak tespit edilen hallerde miras hükmen (kendiliğinden) herhangi bir beyana ihtiyaç duyulmaksızın reddedilmiş sayılır. Bu durumda mirasçıların borçlardan dolayı sorumluluğu ortadan kalkmaktadır. Fakat mirasçılar borca batık olmasına rağmen terekeyi (mirası) kabul etmek isterlerse mirasın intikali pek tabii mümkündür. Ancak bir kez kabul edilen miras daha sonrasında reddedilemez.
- MİRASIN REDDİ İÇİN TANINAN SÜRE
Kanuni ve atanmış mirasçılar mirası üç ay içinde reddedebilir. Üç ay geçtikten sonra ret hakkı düşmektedir. Bu üç aylık süre hak düşürücü bir süredir, bunun anlamı, olası bir hukuki ihtilafta taraflar ileri sürmese bile hakim bu süreyi kendiliğinden (re’sen) gözetir. Yasal mirasçılar için üç aylık süre mirasbıraknın ölüm tarihinden itibaren işlemeye başlar. Mirasçının haklı sebeplerin varlığı halinde (örneğin hastalık, savaş nedeniyle) mirasbırakanın ölümünden geç haberdar olduğunda, süre ölümü öğrenmesinden itibaren başlar. Yine mirasbırakan ölüme bağlı bir tasarruf ile mirasçıyı miras dışı bıraktığı durumlarda, süre işbu tasarrufun mahkemece iptal ediliğini öğrenmesinden itibaren başlayacaktır. Atanmış mirasçılarda bu üç aylık süre, kendilerinin atandıklarına dair durumu bildirir yazının tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar. Mirasçı mirası reddetmeden ve üç aylık süre de dolmadan ölürse, mirası ret veya kabul hakkı kendi mirasçılarına geçer.
- ÜÇ AYLIK SÜRENİN UZATILMASI
Mirasın reddi hakkı üç ay içinde haklı ve önemli sebeplerin varlığı nedeniyle kullanılamadığı durumlarda Sulh Hukuk Mahkemesine başvurularak sürenin uzatılması talep olunabilir. Haklı ve önemli sebeplere örnek olarak hastalık, tereke hakkında hiç bir bilgiye sahip olmamak ve buna benzer durumlar gösterilebilir. Bahse konu sebepler kanunda tek tek sayılmadığından her somut olaya göre hakim sebebin haklı ve önemli olup olmadığına takdir edecektir.
- MİRASIN REDDİ İÇİN GÖREVLİ MAHKEME
Mirası reddetmek isteyen kişi, mirasbırakanın son ikametgahında bulunan Sulh Hukuk Mahkemesine kayıtsız ve şartsız, açıkça, yazılı veya sözlü bir şekilde mirası reddettiğini bildirmesi gerekmektedir. Mirası reddedenin talebi üzerine mahkeme reddi gösterir bir belge verebilir.
- MİRASÇILAR BAKIMINDAN
Kanuni mirasçının mirası reddetmesi durumunda, reddolunan hisse kendi altsoyuna geçer, altsoyu yoksa da mirasbırakanın diğer mirasçılarına geçer ve hisselerde artış meydana gelir. Atanmış mirasçılar ret hakkını kullandıklarında kural olarak miras hakkı kanuni mirasçılara geçer, fakat mirasbırakan sağlığında ret durumuna ilişkin farklı bir düzenleme yapmış olabilir, bu durumda mirasbırakanın isteğine göre hareket edilir.
Mirasbırakanın mirasçıları, eşi ve altsoyundan oluştuğu takdirde, altsoyun tamamı mirası reddeder ise mirasın tamamı mirasbırakanın eşine geçer.
Miras en yakın yasal mirasçıların tamamı tarafından reddedilirse, Sulh Hukuk Mahkemesince iflas hükümlerine göre tasfiye yoluna gidilir ve arta kalan ne varsa miras ret olunmamışçasına en yakın mirasçılara dağıtılır. Mirasçılar dilerse arta kalanı da reddedebilirler. Bu durumda arta kalanlar mirası reddeden mirasçının altsoyuna geçer, altsoyu yok ise diğer kanuni mirasçılara aktarılır. Eğer tüm yakın kanuni mirasçılar arta kalanı reddederler ise, kalan daha sonraki derecedeki mirasçılara geçer. Hiç bir mirasçı kabul etmez veya başkaca mirasçı yok ise Devlet mirasçı sıfatını kazanır.
- MİRASI REDDEDENİN ALACAKLILARI AÇISINDAN
Mirasçı sıfatına haiz olup da, salt alacaklılarını zarara uğratmak için miras reddedilirse, mirasçının alacaklıları veya mirasçı iflas etmiş ise iflas idaresi mirasın reddine itiraz edebilir ve iptalini sağlayabilir. İptal davası alacaklılar veya iflas idaresince Asliye Hukuk Mahkemelerinde mirasın reddinden itibaren altı ay içinde açılmalıdır. 02/05/2020
Av. Özgür DOĞAN
gözetiminde
Stj. Av. Zeynep TELEF
