Vakıf genel olarak mal varlığının bir amaca özgülenmesi ile vücut bulmuş tüzel kişilik olarak tanımlanır. Konu hakkındaki ilgili yasal mevzuatlar Anayasa- Türk Medeni Kanunu- Vakıflar Kanunun ve Vakıflar yönetmeliğidir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 101. maddesinde “gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları” düzenlemesi ile vakıf tanımlaması yapılmıştır.
Vakıf gerçek veya tüzel kişilerce kurulabilir. Gerçek kişilerin vakıf kurabilmeleri için fiil ehliyetine sahip olmaları gerekir.
Vakıf kurma iradesi, noterde düzenleme şeklinde yapılacak bir resmî senetle veya ölüme bağlı tasarrufla(vasiyetname) açıklanır. Burada dikkat edilmesi gereken ölüme bağlı tasarruf diğer bir ifade ile vasiyetname ile vakıf kurulmasında noter senedine ihtiyaç bulunmamaktadır el yazısı ile yahut sözlü olarak dahi vakıf kurulması için vasiyetname düzenlenebilir. Ancak düzenlenecek bu vasiyetnamede vakıf kurulması için zorunlu unsurların açıklanmış olması gerekir. Vasiyetname resmi şekilde düzenlenmemiş ise vakıf kurma iradesinin net bir şekilde ispat edilmesi zorunludur.
TMK 106 ıncı maddesi gereğince düzenlenecek vakıf senedine vakfın adının, amacının, bu amaca özgülenen mal ve hakların, vakfın örgütlenme ve yönetim şeklinin ile yerleşim yerinin gösterilmesi zorunludur. Eğer vakıf senedinde yazılması gereken unsurlardan bazıları eksik olmasına rağmen vakıf kurma iradesi ve esaslı unsurlarında eksiklik bulunmuyor ise tescil kararı verecek asliye hukuk mahkemesince anılan eksikliklerin tamamlanması için gerekli işlemler yapılır.
Vakfın tüzel kişilik kazanması ; Vakfın merkezinin bulunduğu yerdeki ilgili Asliye Hukuk Mahkeme’sine tescil talebi ile müracaat sonrası mahkeme denetimi neticesine yasanın aradığı şartların olduğunun tespit edilmesi üzerine vakfın tesciline karar vermektedir. Ayrıca mahkemenin tescil adına yaptığı kabul ya da red kararı Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne tebliğ edilmektedir. Bu tebliğ ile karara karşılık 1 aylık olan temyiz süresi işlemeye başlamaktadır. Bu süre içerisinde başvuran ya da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temyiz edilebilmektedir. Ancak temyiz süresinin ardından işlemler kesinleşerek vakıf, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki merkezi sicile de kaydolunur ve Resmi Gazete’de ilan edilerek kuruluş işlemleri sonlandırılmakta ve Vakıf tüzel kişilik kazanmaktadır.
Vakıf kurma işlemlerinin mutlaka bu konunda ehil bir avukat aracılığı ile yapılması ileri de yaşanılacak hukuki sıkıntıların önceden önlenmesi ve vakfın doğru olarak kurulması açısından önem arz etmektedir. 11.05.2020
AV. ÖZGÜR DOĞAN
