Günümüzde bütün dünyaya yayılan ve herkesin hayatını etkileyen “COVİD-19” ismiyle tanınan virüs, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir. Uzmanlarca, bu virüsün en belirgin ve kendisini özel kılan hususun, hızlıca yayılması ve çok kişiye bulaştırılabilir olmasıdır. Bulaşmanın önlenmesi için ihtiyari ve zorunlu birçok tedbirler uygulanmaktadır. Özellikle, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunda “Kamunun Sağlığına Karşı İşlenen Suçlar” başlığı altında düzenlen maddeler, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu gündeme gelmektedir.
Türk Ceza Kanunda, Üçüncü Bölüm, kamu sağlığına karşı tehlike oluşturan kişilere ayrılmıştır. Bu bölümde; Zehirli Madde Katma (Madde 185), Bozulmuş Veya Değiştirilmiş Gıda Veya İlaçların Ticareti (Madde 186), Kişilerin Hayatını Ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma Veya Satma (Madde 187), Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde İmal Ve Ticareti (Madde 188), Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri Uygulanması (Madde 189), Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma (Madde 190), Kullanmak İçin Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak Ya Da Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanmak (Madde 191), Etkin Pişmanlık (Madde 192), Zehirli Madde İmal Ve Ticareti (Madde 193), Sağlık İçin Tehlikeli Madde Temini (Madde 194), BULAŞICI HASTALIKLARA İLİŞKİN TEDBİRLERE AYKIRI DAVRANMA (Madde 195) Ve Usulsüz Ölü Gömülmesi (Madde 196) suçları düzenlenmiştir.
Anılan bu maddeler arasında “BULAŞICI HASTALIKLARA İLİŞKİN TEDBİRLERE AYKIRI DAVRANMA” suçu salgın nedeniyle sıklıkla gündeme gelmektedir. İşbu maddenin içeriği şu şekildedir:
“Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Anılan bu maddeye aykırı davranılması durumunda fail Asliye Ceza Mahkemesinde yargılanacaktır. Bu suça ilişkin dava zamanaşımı süresi 8 yıl ve ceza zamanaşımı süresi 10 yıldır.
Covid-19 veya halk arasında Corona olarak da bilinen virüse karşı birçok tedbirler alınmıştır. Bazı tedbirlere uymamanın sonucu ise idari para cezası ve/veya hapis cezası ile sonlanmaktadır. İdari para cezaların dayanağını ise 1930 yılında kabul edilen 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 2005 yılında kabul edilen 5326 sayılı Kabahatler Kanunu oluşturmaktadır. Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 282. Maddesi uyarınca “Bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara, fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde, ikiyüzelli Türk Lirasından bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir” ve Kabahatler Kanunun 32. Maddesi uyarınca “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. (2) Bu madde, ancak ilgili kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde uygulanabilir.”
UYULMASI GEREKEN TEDBİRLER BAŞLICA ŞUNLARDIR:
- Yurt genelinde tüm kahvehaneler, internet kafeler, sinema ve tiyatrolar kapatılmıştır. Berber, güzellik salonu ve kuaförlerin faaliyetleri de durdurulmuştur. İçkili – İçkisiz tüm lokanta ve restoranlar ile pastane ve benzeri işyerleri, iş yerinde satış yapabilecekler fakat müşterilerin orada yemesine izin vermeyecektir veyahut sadece siparişleri adreslere teslim ederek hizmet verebileceklerdir.
- Park ve mesire alanlarında piknik ve mangalın yapılması da yasaklanmıştır.
- Asker uğurlanması da artık toplu halde yapılamayacaktır ve askerlerin çarşı iznine çıkmaları da yasaklanmıştır. Toplananlara veya çarşı iznine çıkanlara Hıfzıssıhha Kanunu uyarınca para cezası uygulanacaktır.
- Cuma günleri ve kandil günleri camiiler kapalı kalacaktır. Buna rağmen namaz kılmak için camiye girenlere para cezası uygulanacaktır.
- 0-18 yaş arası, 65 yaş ve üstü olanlar ayrıca risk grubundaki kronik hastalığı olan kişilere sokağa çıkma yasağı getirilmiştir. Yasağa uymayanlara para cezası uygulanacak veya TCK’nın 195. maddesine göre suç duyurusunda bulunulacaktır.
- Pazar yerleri ve marketler gibi insanların toplu şekilde bulunduğu tüm alanlarda herkesin maske takması zorunludur.
- 30 Büyükşehir ve Zonguldak ilinde sokağa çıkma yasağının uygulandığı günlerde, istisna grupları hariç olmak üzere yasağa aykırı davrananlara para cezası uygulanacak.
Görüleceği üzere, tüm dünyada sorun haline gelen COVİD-19 virüsüne karşı ülkemizde de önlemler alınmaktadır. Tedbirlere uymayanlar idari para cezası ve/veya hapis cezası ile cezalandırılacaktır. İlerleyen günlerde ortaya çıkabilecek yeni sorunlarla birlikte yeni tedbirlerin alınması kuvvetle muhtemeldir. 20/04/2020
Av. Özgür DOĞAN
gözetiminde
Stj. Av. Zeynep TELEF
