- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti suçlarında suçun unsurları nelerdir?
Göçmen kaçakçılığı, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan, bir yabancının ülkeye sokulması veya ülkede kalmasına olanak sağlanması ya da Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına olanak sağlanmasıdır. (TCK m.79/1)
Göçmen kaçakçılığı suçunun faili herhangi bir kimse olabilirken suçun mağduru ise, yasal olmayan yollarda ülkeye sokulan veya kalmasına ya da yurt dışına çıkmasına olanak sağlanan yabancı ile yasal olmayan yollardan ülkeden çıkmasına olanak sağlanan Türk vatandaşıdır.
Göçmen kaçakçılığı suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Suç aşağıdaki hareketlerden birinin yapılmasıyla oluşur:
- Yasal olmayan yollarla bir yabancının ülkeye sokulması
- Yasal olmayan yollarla ülkede kalmasına olanak sağlanması
- Yasal olmayan yollarla Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına olanak sağlanması
Göçmen kaçakçılığı suçunda cezanın arttırılmasını gerektiren nitelikli unsurlar şunlardır:
- Suçun mağdurların yaşamı bakımından bir tehlike oluşturması
- Suçun, mağdurların onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi
Böylece kaçak göçmenlerin kamyon kasalarında havasız olarak veya küçük kayıklarda kalabalık şekilde taşınması sırasında yaşamsal tehlike oluşması veya ölüm gerçekleşmesi durumunda verilecek cezaların arttırılması sağlanmaktadır.
- Göçmen kaçakçılığı suçunun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
Mağdurun rızası göçmen kaçakçılığı suçunda bir hukuka uygunluk nedeni değildir. Zira bu suç ancak mağdurun rızası ile işlenebilir.
Göçmen kaçakçılığı suçunun manevi unsuru kasttır. Ancak suçun oluşması için kast yeterli olmayıp failin doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi bir yarar elde etmek amacıyla hareket etmesi gerekir.
İnsan ticareti suçu, zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tabi kılmak ya da vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindeki denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde etmek suretiyle kişileri ülkeye sokmak, ülke dışına çıkarmak, tedarik etmek, kaçırmak, bir yerden başka bir yere götürmek veya sevk etmek yada barındırmak eylemlerinden birinin işlenmesidir. (TCK m.80/1)
İnsan ticareti suçunda göçmen kaçakçılığı suçundan farklı olarak mağdur bilinçli bir rıza göstermez.
- Cezayı ağırlaştırıcı ve hafifletici sebepler nelerdir?
Türk Ceza Kanununda suç tipleri düzenlenmekte ve bu suçlara ilişkin cezalar tayin edilmektedir. TCK’nın bazı hallerde failden veya fiilden kaynaklanan nedenler ile ceza sorumluluğunda azalma (azaltıcı nedenler) veya tam tersine bir ağırlaştırma düzeni öngörmektedir.
Azaltıcı diğer bir ifadeyle hafifletici sebepler kendi içinde fiile bağlı ve şahsa bağlı olarak ikiye ayrılırlar.
Fiile Bağlı Olarak Cezayı Hafifleten Nedenler: Bu hallerde suçun işleniş şekli, yeri, zamanı ve kullanılan vasıtanın özelliklerinden dolayı suçun temel şekline göre daha az ceza verilir. Örneğin, m. 88 Kasten yaralamanın ihmali bir davranışla işlenmesi ya da kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek ölçüde olması.
Şahsa Bağlı Olarak Cezayı Hafifleten Nedenler: Bu hallerde mağdurun ya da failin sıfatından ya da mağdur ile fail arasındaki ilişkiden dolayı fail hakkında verilen ceza, temel şekle göre verilen cezadan daha hafiftir. Örneğin; m. 144: Hırsızlık suçunun paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde işlenmesi
Ağırlaştırıcı sebepler de kendi içinde fiile bağlı ve şahsa bağlı olarak ikiye ayrılırlar.
Fiile Bağlı Olarak Ağırlaştırıcı Nedenler: Bu hallerde suçun işleniş şekli, yeri, zamanı ve kullanılan vasıtanın özelliklerinden dolayı suçun temel şekline göre ceza daha fazla verilir. Örneğin; m. 109/3: Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun silahla işlenmesi.
Şahsa Bağlı Olarak Cezayı Ağırlatıcı Nedenler: Bu hallerde mağdurun ya da failin sıfatından ya da mağdur ile fail arasındaki ilişkiden dolayı fail hakkında verilen ceza, temel şekle göre verilen cezanın ağırlaştırılmış halidir. Örneğin;
m. 102: Cinsel saldırı suçunun kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi veya üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı işlenmesi.
